Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki

Warto wiedzieć

Czcionka:

Lidzbark - historia prawdziwa

Prawdopodobnie nasze okolice Stwórca utworzył z resztek, które mu pozostały po stworzeniu świata. Dlatego mamy wszystkiego po trochu... Niczego w nadmiarze. Są tu pagórki, jeziora, lasy i bagna. Ta mieszanina form materii tworzy niepowtarzalny krajobraz, którym zachwycają się odwiedzający nas goście, a i sami mieszkańcy zaczynają inaczej patrzeć na to, co nas otacza. W 2001 roku nasze miasto obchodziło 700-lecie istnienia. Data budziła ożywione dyskusje, ponieważ miasto powstawało dwa razy - po raz pierwszy jako osada słowiańska Ludbarć, która podlegała kasztelanii w Świeciu, potem w Michałowie (stąd Ziemia Michałowska). Po raz drugi Miasto powstawało w latach 1326 - 1331 i otrzymało nazwę Lautenberg, lub Lautenburg - prawdopodobnie na cześć Komtura Chełmińskiego (na prawie chełmińskim), lub wójta Nowego Miasta. Prawdopodobnie w 1301 roku osada otrzymała prawa miejskie. Źródłem utrzymania mieszkańców były lasy dostarczające zwierzynę, owoce, grzyby, zioła, miód, oraz drewno na budowę domów i na opał. Jeziora dawały ryby. Z białej glinki kobiety lepiły garnki, z lnu tkały płótno, a ze skór szyły ciepłą odzież. 

W 1317 roku Ziemia Michałowska - za niespłacony dług zaciągnięty przez Leszka - Księcia Kujawskiego i Wyszogrodzkiego - dostała się w ręce Zakonu Krzyżackiego. Początkowo Krzyżacy nie interesowali się zbytnio Ludbarciem. Zmieniło się to w chwili, kiedy chcąc połączyć Ostródę z Brodnicą i dalej z Gdańskiem, wykonano poważne prace hydrogeologiczne, pozbawiając rzekę Nidę jej głównego dopływu - Wkry - w okolicach Nowego Dworu i (już pod nazwą  Wel), z Ciborza, skierowano go w stronę miasta. Powstał więc nowy szlak wodny, którego należało strzec. W  tym celu, na wzgórzu zbudowano wieżę, sprowadzono mieszkańców, którym przydzielono parcele na domy i pola pod uprawę. Zaczyna rozwijać się rzemiosło. Swoje ławy organizują krawcy, piekarze, szewcy, piwowarzy. Rozbudowano zamek, pobudowano ratusz i kościół Św. Wojciecha. Zaczęto budowę murów obronnych. Na sztucznej wyspie działał  folwark wójta krzyżackiego z młynem i cegielnią. Codzienne, spokojne życie przerywają kolejne wojny polsko-krzyżackie w 1410, 1414, 1424 - i najdłuższa, trwająca trzynaście lat, która w 1466r zakończyła się powrotem Lidzbarka do Królestwa Polskiego.

 

Powrót do Polski spowodował przyspieszony rozwój gospodarczy. Jego motorem był handel zbożem i drewnem, który mógł  rozwijać się już bez przeszkód. Tym bardziej, że właścicielem naszego miasta był każdy kolejny król, a zarządzającymi - starostowie brodniccy, którymi początkowo były kobiety z rodów królewskich, między innymi: Anna Wazówna, Konstancja - żona Zygmunta III Wazy, Cecylia Renata - żona Jana III Sobieskiego. Od 1730 roku Lidzbark ma własnego starostę. Rozkwit gospodarczy przerywały najazdy Szwedów na Polskę, szczególnie okres potopu (1655 - 1660), który doszczętnie zniszczył miasto, a jego mieszkańcy wymarli na przywleczoną przez Szwedów cholerę. Z trudem dźwigało się miasto, gdy ludność dopadały następne plagi:

1708 – dżuma (wymarło 2/3 miasta)

1736 – nieurodzaj i głód

1746 – pożar (spłonęło prawie całe miasto)

1748 – plaga szarańczy

Nic dziwnego, że po takich przeżyciach, wkroczenie wojsk pruskich nie budziło żadnych oporów  (16 września 1772 ). Po trzecim rozbiorze Lautenburg został przyłączony do Prus Zachodnich. Mieszkańcy naszego miasta brali udział we wszystkich zrywach niepodległościowych: Powstanie listopadowe, styczniowe, Wiosna Ludów. Miasto powróciło do macierzy 18 stycznia 1920 roku na mocy Traktatu wersalskiego. Już w sierpniu tegoż roku trzeba było walczyć zwycięsko z najazdem bolszewickim. W okresie międzywojennym działało dużo stowarzyszeń i organizacji:

Towarzystwo Śpiewu św. Cecylii z teatrem i chórem mieszanym

Towarzystwo Miłośników Sceny i Muzyki z orkiestrą symfoniczną

Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"

Towarzystwo Młodzieży Katolickiej

Kurkowe Bractwo Strzeleckie

Bractwo Św. Szkaplerza

Bractwo Matek chrześcijańskich

Ochotnicza Straż Pożarna z orkiestrą dętą

Towarzystwo Wstrzemięźliwości "Jutrzenka"

Towarzystwo Powstańców Ochotników i Wojaków

Towarzystwo Floty Narodowej

Towarzystwo Przyjaciół Harcerstwa

Towarzystwo właścicieli nieruchomości

Koło Polskiego Czerwonego Krzyża

Klub Sportowy i kręglarzy "Siła"

Klub Łowiecki "Hubertus"

W Lidzbarku można było kupić 88 różnych gazet, w tym w języku niemieckim i żydowskim. 6 stycznia 1923 roku ukazał się pierwszy numer "Gazety Lidzbarskiej". W 1926 roku zaczęto wydawać "Głos Lidzbarski" o nakładzie 224 egzemplarzy. Życie kulturalne skupiało się w restauracjach Pana Rydzyńskiego i Poćwiardowskiego, właściciela hotelu  "Pod trzema koronami". Występowały tam chóry, zespoły muzyczne i teatralne. Miasto tętniło życiem. Sielanka trwała do lipca 1939 roku. Wtedy do miasta przybyła Nowogrodzka Brygada Kawalerii z Generałem Władysławem Andersem, aby przygotować miasto do stawienia czoła Niemcom. 4 września rozpoczęła się pięcioletnia okupacja, która trwała do 19 stycznia 1945 roku. Armia Czerwona po "wyzwoleniu" miasta podpala je... Spłonęło w 75%. Mieszkańcy znów mają co robić. Praca od podstaw... Odgruzowywanie, budowanie, budowanie i... Budowanie!

Przecież  gdzieś  trzeba  mieszkać, pracować, uczyć się, bawić, leczyć. Był to niewątpliwie ogromny wysiłek wszystkich.

A dzisiaj?

Dzisiaj Lidzbark jest piękny, barwny, uroczy...

Popatrz... Trudno go przeoczyć.

 

Lidzbark - historia prawdziwa (wersja współczesna)

Lidzbark Welski – urokliwie położone miasto na pograniczu czterech historycznych Ziem: Lubawskiej, Działdowskiej, Zawkrzańskiej i Dobrzańsko-Michałowskiej, na szlaku historycznym, zwanym „Grunwaldzkim”. Malownicze położenie wśród lasów, jezior i rzek, należących do dwóch sąsiadujących ze sobą Parków Krajobrazowych: Górznieńsko-Lidzbarskiego oraz Welskiego, przyciąga nie tylko turystów, ale inspiruje także artystów. Rezerwaty nieskażonej natury, czyste powietrze i piękne okolice, to niewątpliwie walory tych ziem, znane zresztą już od 1910 roku, kiedy to chętnie odpoczywali tutaj obywatele Rosji i Prus. Tereny te znakomicie nadają się do organizowania wycieczek krajobrazowych, zarówno pieszych jak i rowerowych oraz spływów kajakowych. Są bardzo dobrym miejscem do prowadzenia zajęć, oraz praktyk dla uczniów i studentów, a także uprawiania różnych form turystyki przyrodniczej. Duży kompleks leśny, zabytkowy układ urbanistyczny, oraz estetyka i kameralność miasteczka tworzą klimat zachęcający do wypoczynku w ciszy i spokoju, którego współcześnie jest (niestety) coraz mniej i mniej...

Co warto zobaczyć i zwiedzić w Lidzbarku?

- Gotycką wieżę zamkową z XIV wieku, pozostałą po zamku krzyżackim, w którym odkryto resztki polichromii

- Kościół rzymsko-katolicki Św. Wojciecha

- Kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

- Kamieniczki secesyjne z przełomu XIX i XX wieku

- Klasycystyczny Kościół ewangelicko-augsburski z 1829 roku wraz z domem kancelaryjnym z tego samego okresu

- Budynek Urzędu Miasta i Szkoły Podstawowej

- budynki: dawnej garbarni, rzeźni i gazowni

- budynek dworca kolejowego przy ulicy Główny Dworzec

- Magazyny zbożowe z końca XIX wieku

- Dwie wieże wodociągowe z 1909 roku

- Bibliotekę Miejską

- Muzeum Pożarnictwa

- Muzeum Etnograficzne i Przyrody w Jeleniu

- Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury

- Halę Widowiskowo-Sportową

Zatrzymajmy się chwilę w Nadleśnictwie, które zasługuje na szczególną uwagę. Na jego terenie znajdują się obecnie cztery rezerwaty przyrody: ornitologiczny, krajobrazowy i dwa florystyczne, a planuje się... Dziesięć kolejnych. Istniejące rezerwaty, pomniki przyrody jak również dalsze projekty, świadczą pozytywnie o „Ludziach lasu” - bo przecież nikt inny, tylko leśnicy zachowali cenne trofea dla przyszłych pokoleń. Niech im bór darzy!

 

Dobrze jest nad jeziorem nawet porą deszczową

I cieszy się deszcz szczęśliwy, bo może się wreszcie wypadać!...

A na skraju lasu pogoda

Z sosny słychać dzięcioła stuk.

A tam… Gdzieś z drugiej strony, przyjaciel wiatr roześmiany…

 

W dzień niebo się zaśmiewa

a nocą zagwieżdża,

gwiazdy w gniazda spadają…

zawsze żal stąd odjeżdżać…

Lidzbark w starej fotografii

Utworzono dnia 15.06.2015, 12:30

Kalendarium

Marzec 2024
Pon Wt Śr Czw Pt Sb Nie
26 27 28 29 1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

baner prawa